روایات نزول قرآن برهفت حرف یکی ازروایات مشهور درجوامع روایی اهل سنت بوده که به صورتهای نزول،قرائت وتفسیرقرآن برهفت حرف و به صورت نزول قرآن براقسام هفتگانه در برخی جوامع روایی متقدمه امامیه نیزنقل شده است.روایات احرف سبعه،یکی ازموضوعات مهم علم نزول قرآن،علم قرائات وعلم جمع وتدوین قرآن است.درباره صحت وعدم صحت این روایات وتأثیر آن درحوزه قرائت وکتابت قرآن مباحث فراوانی میتوان یافت.ارتباط روایات مزبور بامباحث علوم قرآنی ازیک سو ونقل آن دربرخی مصادر فقهی امامیه ازسوی دیگر ونیز تشابه آن باروایات اهل سنت،ضرورت بازخوانی این روایات را درمصادر امامیه بیش ازپیش نمایان میسازد.
از ابی هریره منقول است که پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)فرمودند:قرآن برهفت حرف نازل شده است،آنرا برهر حرفی بخوانید درآن حرجی نیست لیکن آیه رحمت رابه عذاب وآیه عذاب رابه رحمت ختم نکنید.(طبری،محمدبن جریر،جامع البیان عن تأویل آی القرآن،ج1،ص42)
دلیلی بر رد این روایت:
وجود روایتهای نافی روایتهای سبعة احرف:روایت هایی مبتنی برنزول قرآن برسه حرف،چهار،پنج و یا ده حرف که این روایتها در تضاد باروایتهای سبعة احرف میباشند.مانند:سمرة بن جندب میگوید:پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)فرمود:قرآن بر سه حرف نازل شده است درآن اختلاف نکنید،قرآن تمامش مبارک است آنرا آن گونه بخوانید که برشما قرائت شده است.(فتحی،سیدمهدی،حدیث سبعة احرف درمحک عقل ونقل،ص9)
پیامد این روایات:
از جمله پیامدهاى حدیث سبعه احرف، جمعآورى قرآن در زمان عثمان است. زیرا مسلّماً در زمان عثمان حدیث سبعه احرف مطرح و مورد استناد بوده است و مصاحف متعددى بر اساس قراآت متعدد، مبنى بر سبعه احرف رواج مىیافت.
نتیجه:
امام باقر(علیه السلام)درپاسخ به پرسش اصحاب درباره سبعة احرف میفرمایند:
کذبوا أعداء الله ولکنه نزا علی حرف واحد من عند واحد(کلینی،محمدبن یعقوب،کافی،ج2،ص630)
امام صادق(علیه السلام)فرمودند:ألقرآن واحد،نزل من عندواحد علی واحد وإنما الإختلاف من جهة الرواة(کلینی،محمدبن یعقوب،کافی،ج2،ص630)
باتوجه به این روایتها وهمچنین به ضعف سند اغلب روایتهای سبعة احرف ویاتأویل آنها وتصریح بسیاری ازدانشمندان شیعه برانکار آن بایدگفت:نزول قرآن برهفت حرف به خصوص درالفاظ سخنی نادرست ومجهول است وبرصحت آن حکمی نمیتوان کرد.
نظر دهید » 